Baby vaccination chart In Marathi | नवजात बाळाचे लसीकरण वेळापत्रक माहिती 2024

Baby vaccination chart In Marathi बाळाला सर्वात सामान्य संसर्गजन्य रोगांपासून संरक्षण करण्यासाठी विविध लसी दिल्या जातात. लसीकरणाद्वारे या आजारांपासून बाळाचे संरक्षण करणे महत्त्वाचे आहे, कारण यापैकी काही आजार बाळाच्या आरोग्यासाठी गंभीर समस्या निर्माण करू शकतात.तुमच्या बाळाला प्रत्येक लस कशी आणि केव्हा दिली जाईल ते खाली दिले आहे. लसीच्या नावावर क्लिक करून, लस बाळाला कोणत्या रोगापासून संरक्षण देते याबद्दल तपशीलवार माहिती मिळवू शकता.

शिशु आणि जन्मतः बाळांसाठीचे लसीकरण वेळापत्रक : Know The Vaccination Chart 2024 For Baby in India In Marathi

1) बाळ जन्मल्यावर लगेचच किंव्हा २४ तासाच्या आत बीसीजी – क्षयरोग (टीबी) लस – क्षयरोगापासून रक्षण करणारी ही लस डाव्या दंडावर देतात. HB1 – हिपॅटायटीस बी लस – Hepatitis B or HBV ची पहिली लस बाळाच्या डाव्या मांडीत बाहेरील बाजूस दिली जाते.  OPV 1 – ओरल पोलिओ थेंब – oral polio vaccine बाळाच्या तोंडात दोन थेंब पोलिओचा डोस दिला जातो. याला पोलिओचा झिरो डोस मानले जाते.

: चिन्ह अर्थ इंजेक्शन                               : चिन्ह अर्थ ओरल ड्रॉप (तोंडात थेंब )

2) 6 आठवडे ( दीड महिन्यानंतर) : Baby Vaccine After One Month In Marathi HB2 – हिपॅटायटीस बी लस – Hepatitis B or HBV ची दुसरी लस बाळाच्या डाव्या मांडीत बाहेरील बाजूस दिली जाते. IPV 1 – पोलिओ लस – Injectable Polio Vaccine DTP1 – डिप्थीरिया, टिटॅनस आणि पेर्ट्युसिस (डांग्या खोकला) लस – (Diphtheria, Tetanus and Pertussis) याला ट्रिपल लस किंवा त्रिगुणी लस असेही म्हणतात. बाळाला सहा आठवडे पूर्ण झाल्यावर डी.पी.टी.   चा पहिला डोस दिला जातो. यामध्ये बाळाच्या उजव्‍या मांडीच्‍या बाहेरील बाजूस लस टोचली जाते. Hib 1 – हिमोफिलस इन्फ्लूएंझा प्रकार बी लस- Haemophilus influenzae type B vaccine रोटा 1 – रोटाव्हायरस गॅस्ट्रोएन्टेरिटिससाठी (पोट संसर्ग) ओरल थेंब- Rotavirus Dose– ही लस रोटाव्हायरसपासून संरक्षण करण्यास मदत करते जे अतिसाराचे प्रमुख कारण. WHO ने या लसीची शिफारस       केली आहे कारण रोटाव्हायरस हे लहान मुलांमध्ये निर्जलीकरणाचे प्रमुख कारण आहे. पर्यायी लस PCV 1 – न्यूमोकोकल संयुग्म (कॉन्‍जुगेट )लस – Pneumococcal conjugate vaccine- डोस 1 हे न्यूमोनिया आणि मेंदूज्वर (मेंदूज्वर) टाळण्यासाठी आहे. हि लस खूप महाग लस असून आणि तीन डोसमध्ये इंजेक्शन स्वरूपात म्हणून दिली जाते

 

3) 10 आठवडे (अडीच महिन्यानंतर ) : Baby Vaccination after 2.5 months in Marathi HB3 – हिपॅटायटीस बी लस : hepatitis B vaccine ची तिसरी लस बाळाच्या डाव्या मांडीत बाहेरील बाजूस दिली जाते. IPv2 – पोलिओ लस (Injectable Polio Vaccine) DTP2 – डिप्थीरिया, टिटॅनस आणि पेर्ट्युसिस (डांग्या खोकला) लस : बाळाला अडीच महिना पूर्ण झाल्यावर डी.पी.टी. चा दुसरा डोस दिला जातो. यामध्ये बाळाच्या उजव्‍या मांडीच्‍या बाहेरील बाजूस लस टोचली जाते. Hib 2 – हिमोफिलस इन्फ्लूएंझा प्रकार बी लस- Haemophilus influenzae type B vaccine रोटा 2 – रोटाव्हायरस गॅस्ट्रोएन्टेरिटिससाठी ओरल थेंब Rotavirus Dose 2 पर्यायी लस PCV 2 – न्यूमोकोकल संयुग्म (कॉन्‍जुगेट) लस – Pneumococcal conjugate vaccine Dose 2

 

 

4) 14 आठवडे (साडेतीन महिन्यानंतर) : 3 mahinyanantr balache lasikaran Hap B4 * – हिपॅटायटीस बी लस- hepatitis B vaccine IPv3 – पोलिओ लस – Injectable Polio Vaccine DTP3 – डिप्थीरिया, टिटॅनस आणि पेर्ट्युसिस (डांग्या खोकला) लस :बाळाला साडेतीन महिने पूर्ण झाल्यावर डी.पी.टी. चा तिसरा डोस दिला जातो. यामध्ये बाळाच्या उजव्‍या मांडीच्‍या बाहेरील बाजूस लस टोचली जाते Hib 3 – हिमोफिलस इन्फ्लूएंझा प्रकार बी लस – Haemophilus influenzae type B vaccine रोटा 3 – रोटाव्हायरस गॅस्ट्रोएन्टेरिटिससाठी ओरल थेंब- Rotavirus Dose 3 पर्यायी लस PCV 3 – न्यूमोकोकल संयुग्म लस Pneumococcal conjugate vaccine Dose 3 ( *)केवळ एकत्रित लस म्हणून दिली जाते.

 

5) ६ महिने : Kids Vaccination After 6 Months in marathi H B5 * – हिपॅटायटीस बी लस- hepatitis B vaccine OPV 2 – पोलिओ ओरल ड्रॉप्स oral polio vaccine 2 TCV 1 – मोतीझरा (टायफॉइड) संयुग्म लस –typhoid conjugate vaccine पर्यायी लस इन्फ्लूएंझा – फ्लू लस. Influenza Dose 1 त्याचा पहिला डोस वयाच्या सहा महिन्यांनंतर दिला जातो. दुसरा डोस पहिल्या डोसच्या चार आठवड्यांनंतर दिला जातो. वयाच्या पाचव्या वर्षापर्यंत ही लस दरवर्षी दिली जाते. ( * )जर तुमच्या बाळाला हिपॅटायटीस बी एकत्रित लस दिली असेल तर त्याला या डोसची गरज भासणार नाही.

 

6) 9 महिने : 9th month baby vaccine in marathi OPV 3 – पोलिओ ओरल ड्रॉप्स – oral polio vaccine 3 MMR 1 – गोवर (गोवर), गालगुंड (गालगुंड), रुबेला (जर्मन गोवर) विरुद्ध लस- Measles, Mumps and Rubella vaccine पर्यायी लस MCV 1 – मेनिन्गोकोकल मेंदुज्वर लस

 

7) 12 महिने- Child Vaccination Chart In Marathi for 1 year baby Hap A1 – हिपॅटायटीस ए लस- Hepatitis A vaccine पर्यायी लस MCV 2 – मेनिन्गोकोकल मेंदुज्वर लस. त्याचा दुसरा डोस 12 ते 16-18 महिन्यांच्या दरम्यान कधीही दिला जाऊ शकतो. JE 1 *** – जपानी एन्सेफलायटीस लस –Japanese Encephalitis Vaccine (*** )हे फक्त त्या भागांसाठी स्थापित केले आहे जेथे याचा धोका जास्त आहे किंवा जर तुम्हाला अशा भागात प्रवास करावा लागत असेल.

 

8) 13 महिने : Baby vaccination after completion of 1 year पर्यायी लस JE 2 *** – जपानी एन्सेफलायटीस लस- Japanese Encephalitis Vaccine *** हे फक्त त्या भागांसाठी स्थापित केले आहे जेथे याचा धोका जास्त आहे किंवा जर तुम्हाला अशा भागात प्रवास करावा लागत असेल.

 

9) 15 महिने MMR 2 – गोवर (गोवर), गालगुंड, रुबेला (जर्मन गोवर) लस –Measles, Mumps and Rubella vaccine2 पर्यायी लस PCV बूस्टर – न्यूमोकोकल कंजुगेट लस –Pneumococcal conjugate vaccine व्हॅरिसेला 1 – चिकनपॉक्स लस- Chickenpox Dose 1

 

10) 16-18 महिने :  IPV बूस्टर – पोलिओ लस डीटीपी बूस्टर – गोवर, गालगुंड, रुबेला (जर्मन गोवर) लस हिब बूस्टर – हिमोफिलस इन्फ्लुएंझा प्रकार बी लस Hap A2 ** – हिपॅटायटीस ए लस पर्यायी लस व्हॅरिसेला 2 – चिकन पॉक्स लस. पहिल्या डोसनंतर तीन महिन्यांनंतर कधीही. ** जर ही थेट विषाणूची लस असेल तर 12 महिन्यांच्या वयात फक्त एक डोस दिला जातो.

 

11) 2-3 वर्षे : Baby vaccination for 2 and 3 year old baby TCV बूस्टर – टायफॉइड संयुग्म लस पर्यायी लस कॉलरा ओरल थेंब *** *** हे फक्त त्या भागांसाठी स्थापित केले आहे जेथे याचा धोका जास्त आहे किंवा जर तुम्हाला अशा भागात प्रवास करावा लागत असेल.

Also Read: 7 Baby Medicine Cabinet Must Haves

12)  4-6 वर्षे : Baby vaccination for age in between 4 to 6 year child  OPV 4 – पोलिओचे तोंडी थेंब डीटीपी बूस्टर – डिप्थीरिया, टिटॅनस आणि पेर्ट्युसिस (डांग्या खोकला) लस MMR बूस्टर – गोवर (गोवर), गालगुंड, रुबेला (जर्मन गोवर) लस

इंडियन अॅकॅडमी ऑफ पेडियाट्रिक्स (IAP) च्या लसीकरण सल्लागार समितीनुसार, ज्या मुलांना IPV चा प्रारंभिक डोस देण्यात आला आहे त्यांना देखील IPV चा बूस्टर डोस दिला पाहिजे. Immunity Chart for babies in India in marathi

तुमच्या बाळाच्या लसीकरणादरम्यान आणि नंतर काय करावे आणि करू नये ते येथे आहेत -Do’s & Don’t During and After Your Baby’s Vaccination In Marathi

करा

– तुमच्या मुलाचे आरोग्य कार्ड सोबत ठेवा.
– तुमच्या बाळाला काढण्यास सोपे असलेले आरामदायक कपडे घाला . कृपया लक्षात घ्या की 12 महिन्यांपेक्षा कमी वयाच्या बाळांना मांड्यांमध्ये शॉट्स मिळतात ते घालावे
– लहान मुले आणि मोठी मुले लहान बाही घालू शकतात किंवा जर तुमची मुलगी थोडी फॅशनेबल असेल तर, ऑफ शोल्डर टॉप हा एक आश्चर्यकारक पर्याय आहे कारण मोठ्या मुलांना सहसा हातामध्ये इंजेक्शन दिले जातात.
– लसीकरणादरम्यान तुमच्या बाळाला वेदना होऊ शकतात. तुम्ही टाळ्यांचा आवाज करून आणि मिठी मारून किंवा हळूवारपणे गाऊन त्यांचे लक्ष विचलित करू शकता.
– जर तुमच्या बाळाला त्यांच्या वयानुसार इंजेक्शन चुकले, तर दुसरी भेट किती लवकर शक्य आहे हे जाणून घेण्यासाठी डॉक्टरांशी बोला.
– इंजेक्शन दरम्यान मुलाला गुडघ्यावर धरा.
– जर तुमच्या मुलाचे लसीनंतर ताप जास्त असेल तर त्यांना भरपूर पाणी प्यायला द्या
– ताप कमी करण्यासाठी तुमच्या मुलाला द्रव पॅरासिटामॉल किंवा आयबुप्रोफेन द्या

करू नका

– डॉक्टरांनी सांगितल्याशिवाय 16 वर्षाखालील मुलांना ऍस्पिरिन देऊ नका
– ताप आल्यास, तुमच्या मुलाने अनेक थरांचे कपडे घातलेले नाहीत याची खात्री करा
– कोणतेही लसीकरण वगळू नका आणि वेळापत्रक पाळा.
– डॉक्टर सल्ल्याशिवाय कोणतीही प्रगत लसीकरण करू नका
– तुमच्या मुलाच्या अपॉइंटमेंट साठी घाई करू नका आणि मुलांना इंजेकशन ची भीती जाणवू नये म्हणून त्यांना भरपूर वेळ द्या

निष्कर्ष:

लसीकरण हे शिशु , नवजात आणि किशोरवयीन मुलांसाठी आवश्यक आरोग्य हस्तक्षेप आहे. नवजात आणि मोठ्या मुलांमध्ये विशिष्ट रोगांचे व्यवस्थापन करण्यासाठी लस खूप प्रभावी आहेत. काही घातक रोगांचे उच्चाटन करण्यासाठी, सरकार देशभरात मोफत लसीकरण केंद्रे स्थापन करून अनेक मोहिमा आयोजित करते.

तथापि, तरीही, लसीकरण न मिळालेल्या मुलांची लोकसंख्या अजूनही खूप जास्त आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेच्या मते, 22 दशलक्षाहून अधिक मुलांना योग्य आणि संपूर्ण लसीकरण होत नाही. यामुळे प्रत्येक मुलाचे 5 वर्षापूर्वी लसीकरण झाले आहे हे सुनिश्चित करण्यासाठी जागरूकतेची गरज निर्माण होते. एक पालक आणि पालक या नात्याने तुमची जबाबदारी आहे की तुमच्या मुलाचे जीवन उत्तम दर्जाचे सुनिश्चित करण्यासाठी लसीकरण करून घेणे.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न: FAQ

लसीकरणानंतर बाळाच्या तापाचा उपचार कसा करावा? How to treat baby fever after vaccination In Marathi

– लसीकरणानंतर तुमच्या बाळाला जास्त ताप आल्यास, ते भरपूर पाणी पीत असल्याची खात्री करा. त्यांचे तापमान कमी करण्यासाठी तुम्ही द्रव पॅरासिटामॉल किंवा आयबुप्रोफेन देखील देऊ शकता. तसेच, त्यांनी कपडे किंवा ब्लँकेटचे बरेच थर घातलेले नाहीत याची खात्री करा.

लसीकरणानंतर बाळाला आंघोळ करणे सुरक्षित आहे का? Is it safe to give a bath to the baby after vaccination In Marathi

होय, आपण नेहमीप्रमाणे लसीकरणानंतर बाळाला आंघोळ देऊ शकता. तथापि, इंजेक्शनचे क्षेत्र लाल आणि स्पर्शास उबदार असल्यास, आपण साइटभोवती थंड ओले टॉवेल वापरू शकता. लसीकरणानंतर आईस पॅक वापरणे आणि बाळाला बर्याच ब्लँकेटमध्ये किंवा कपड्यांमध्ये लपेटणे टाळा.

बाळाला दिलेली पहिली लस कोणती? What is the first vaccine given to a baby In Marathi

सर्व शिशु जन्मानंतर 24 तासांच्या आत हिपॅटायटीस बी लसीचा पहिला डोस मिळणे आवश्यक आहे. कुटुंबातील सदस्यांना ज्यांना हेपेटायटीस बी ची लागण झाल्याची माहिती नसते अश्या व्यक्तींपासून या इंजेक्शनमुळे संसर्ग होण्याचा धोका कमी होतो

लसीकरणानंतर बाळाची काळजी कशी घ्यावी? How to take care of a baby after vaccination In Marathi

इंजेक्शननंतर, मुलाला सौम्य प्रतिक्रिया येऊ शकतात ज्या सहसा लवकर निघून जातात. तुमच्या बाळाच्या लसीकरणानंतर होणारे दुष्परिणाम कमी करण्यासाठी खालील टिप्स विचारात घ्या –

-तुमच्या मुलाच्या लसीकरणाच्या वेळापत्रकाबद्दल जाणून घेण्यासाठी डॉक्टरांनी दिलेला बाळ लसीकरण तक्ता वाचा
-इंजेक्शनच्या ठिकाणी लालसरपणा किंवा सूज कमी करण्यासाठी तुम्ही थंड, ओलसर कापड वापरू शकता
-लसीकरणानंतर सौम्य ताप हा सामान्य आहे जो कोमट पाण्याने स्पंज आंघोळ करून नियंत्रित केला जाऊ शकतो
-लसीकरणानंतर द्रव सेवन वाढविण्याचा सल्ला दिला जातो. लस दिल्यानंतर 24 तासांत बहुतेक बाळ कमी खातात, जे सामान्य मानले जाते.
-गुंतागुंत होण्याची शक्यता कमी करण्यासाठी मुलाच्या लसीकरणानंतर काही दिवस डॉक्टरांच्या संपर्कात रहा.

उच्च जोखमीच्या भागात असलेल्या मुलांसाठी कोणत्या लसीकरणाची शिफारस केली जाते?What are some vaccinations recommended for children exposed to high-risk areas In marathi

डॉक्टर खालील लसींची शिफारस करू शकतात जिथे मुलांना खालील परिस्थितींचा सामना करावा लागतो –
मेनिन्गोकोकल (MCV)
जपानी एन्सेफलायटीस (जेई)
कॉलरा
ह्युमन पॅपिलोमाव्हायरस (HPV)

लसीकरणापूर्वी आणि नंतर मी माझ्या बाळाला ब्रेस्ट फीडिंग करू शकतो का?Can I feed my baby before and after the vaccination

होय, लसीकरणापूर्वी आणि नंतर स्तनपान केल्याने 1 वर्षापर्यंतच्या बहुतेक बाळांमध्ये वेदना कमी होण्यास मदत होते. लसीकरणानंतर बहुतेक मुले थकल्यासारखे वाटतात आणि खूप कमी खातात. म्हणून, लस देण्यापूर्वी मुलाला ब्रेस्ट फीडिंग करण्याचा सहसा सल्ला दिला जातो.

भारतात बालकांना किती लसी दिल्या जातात? How many vaccines are given to babies in India

नवजात मुलांसाठी 12 वेगवेगळ्या लसी आहेत ज्या भारताच्या सार्वत्रिक लसीकरण कार्यक्रमांतर्गत येतात. या लसी सरकारी रुग्णालयात मोफत दिल्या जातात. 2023 च्या राष्ट्रीय लसीकरण national vaccination chart 2023 In marathi वेळापत्रकाबद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी आमच्याशी संपर्क साधा.

अधिक माहिती साठी : Navjat Balachi Kalji In Marathi In 2023 | नवजात बाळाची काळजी कशी घ्यावी?